Namen voor verschijnselen en bijzondere ervaringen worden doorgaans zorgvuldig gekozen. Dat is geen sinecure, zeker niet als de ervaring intens, pijnlijk en ingrijpend is. Taal schiet dan vaak tekort. Gevoelens en gedachten dwarrelen door elkaar bij het zoeken naar een passende aanduiding, een naam, die de lading van de ervaringswereld dekt. Lukt het je, dan wordt de naam een kapstok voor de bijbehorende gevoelswereld. Maar wat nu als het ontbreken en missen van gevoelens en emoties bij het doen en laten juist de kern van de ervaring zijn? Hoe beschrijf je iets wat je niet in je zelfbewustzijn aantreft en wel erg mist; iets wat anderen als vanzelfsprekend ervaren, waardoor het gesprek erover slecht op gang kan komen?
Zo is de naam 'gevoelsblind' ontstaan. Gevoelsblind is een raak gekozen naam, ook voor mensen die wél gevoelens ervaren. Blind is voor de meeste mensen een begrijpelijk woord en wordt geassocieerd met gemis en last en leed. Sluiten we onze ogen, dan beseffen we hoe het is om zonder de kleurrijkheid van de ons omringde wereld te functioneren. Webmaster Roen is niet blind. Hij kijkt de wereld in, denkt na, wikt en weegt, en beslist als iedereen. Maar in zijn binnenwereld treft hij niet langer de emotionele kleuren aan die hij zich nog wel herinnert van vroeger. Mensen zeggen wel: 'blind geboren is vast minder erg dan blind worden, omdat je dan niet weet wat je mist.' Gevoelsblind is dus heel erg.
In de DSM-diagnostiek worden opvallende psychische verschijnselen systematisch gebotaniseerd, zoals ook planten worden gezocht, benoemd en naar kenmerk beschreven. In de DSM-diagnostiek worden opvallende ervaringen een symptoom genoemd dat past bij een ziektebeeld. Met botaniseren is niets mis, maar de subjectieve belevingen en de ervaren last en leed dreigt men daarbij uit het oog te verliezen. Het gevaar bestaat bovendien dat als ervaringen niet goed passen in gangbare categorieën, we ze met wat oprekken of verkleinen toch in een vakje stoppen. In feite is dit de werkwijze van Procrustus, de bijnaam van een rover in Attica, die gevangen reizigers op een bed in zijn herberg uitrekte als ze te kort waren en hun uitstekende ledematen afzaagde als ze te lang waren. Waarom deze beeldspraak?
Het plan van Roen om de website 'gevoelsblind' in het leven te roepen is op te vatten als verzet tegen pijnlijk en alleen liggen op een procrustesbed, tegen eenvormige en te rigide psychiatrische diagnostische gewoonten die onvoldoende rekening houden met individualiteit en ervaren last en leed. 'Identiteitspolitiek' is een zwaar woord in dit verband, maar uiteindelijk gaat het Roen om erkenning van gevoelsblindheid in de gezondheidszorg met daaraan gekoppeld de hoop dat gevoelsblind meer onderwerp wordt van wetenschappelijk onderzoek.
Ik hoop dat veel mensen met soortgelijke ervaringen als Roen ingaan op zijn uitnodiging om hun persoonlijke verhaal te delen op de website en deze te maken tot een gezamenlijk document van medestanders en lotgenoten.
Klaas de Boer, klinisch-psycholoog/psychotherapeut
Geen opmerkingen:
Een reactie posten